Με τον όρο ‘’ξηρστομία’’ αναφερόμαστε στην κατάσταση, κατά την οποία το στόμα είναι ασυνήθιστα ξηρό. Πρόκειται, συνήθως, για το αποτέλεσμα μειωμένης παραγωγής σάλιου από τους σιελογόνους αδένες, κάτι που συχνά αποτελεί παρενέργεια κάποιου φαρμάκου.
Ενώ τις περισσότερες φορές περιγράφεται από τους ασθενείς ως μια απλή ενόχληση, ενίοτε η ξηροστομία μπορεί να επηρεάζει σημαντικά τη γενική υγεία, την υγεία των δοντιών και των ούλων, την όρεξη και την απόλαυση του φαγητού.
Το σάλιο εμφανίζει αντιτερηδονογόνο δράση, περιορίζοντας την ανάπτυξη των βακτηρίων του στόματος κι εξουδετερώνοντας τα οξέα, που παράγονται από αυτά. Συμβάλλει, επίσης, στη μηχανική απομάκρυνση των υπολειμμάτων της τροφής από το στόμα. Επιπλέον το σάλιο ενισχύει την αίσθηση της γεύσης και διευκολύνει την κατάποση και την πέψη.
Συμπτώματα
Η μειωμένη παραγωγή ή έκκριση σάλιου μπορεί να έχει τα ακόλουθα αποτελέσματα:
• Ξηρότητα στο στόμα ή στον λαιμό
• Η υφή του σάλιου είναι παχιά και ινώδης
• Κακοσμία
• Δυσκολία στη μάσηση, την ομιλία και την κατάποση
• Αλλαγμένη αίσθηση της γεύσης
• Προβλήματα στην χρήση τεχνητής οδοντοστοιχίας
• Πιο συχνή φθορά των δοντιών
• Παθήσεις των ούλων και του βλεννογόνου του στόματος
Αίτια
• Φάρμακα: Εκατοντάδες φάρμακα προκαλούν ξηροστομία. Εκείνα που είναι πιο πιθανό να σας προκαλέσουν αυτό το πρόβλημα είναι μερικά από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της κατάθλιψης, της νευροπάθειας, του άγχους, καθώς επίσης και κάποια αντιισταμινικά, αποσυμφορητικά, μυοχαλαρωτικά και αναλγητικά φάρμακα.
• Γήρανση: Η διαδικασία της γήρανσης δεν προκαλεί αναγκαστικά ξηροστομία. Ωστόσο, οι ηλικιωμένοι είναι πιο πιθανό να λαμβάνουν φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν ξηροστομία και είναι πιο πιθανό να έχουν άλλα προβλήματα υγείας που μπορεί να οδηγήσουν στο ίδιο αποτέλεσμα.
• Σιαλολιθίαση: Πρόκειται για μία κατάσταση κατά την οποία σχηματίζονται λίθοι ασβεστίου εντός των σιαλογόνων αδένων, με αποτέλεσμα τη μερική ή ολική απόφραξή τους και τελικά τη μειωμένη έκκριση σάλιου.
• Αγωγή για καρκίνο: Τα φάρμακα χημειοθεραπείας και οι ακτινοβολίες μπορεί να αλλάξουν την φύση του σάλιου και την ποσότητα που παράγεται. Αυτό μπορεί να είναι προσωρινό, με την κανονική ροή σάλιου να αποκαθίσταται μετά τον κύκλο της θεραπείας.
• Νευρική βλάβη: Η ξηροστομία μπορεί να είναι αποτέλεσμα της βλάβης των νεύρων στην περιοχή της κεφαλής και του αυχένα από τραυματισμό ή χειρουργική επέμβα-ση.
• Αφυδάτωση: Καταστάσεις που οδηγούν σε αφυδάτωση, όπως πυρετός, υπερβολική εφίδρωση, εμετός, διάρροια, απώλεια αίματος, και εγκαύματα μπορεί να προκαλέ-σουν ξηροστομία.
• Άλλες καταστάσεις: Το ξηρό στόμα μπορεί να είναι συνέπεια κάποιων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένης του αυτοάνοσου συνδρόμου Sjogren ή του HIV / AIDS. Το εγκεφαλικό επεισόδιο και η νόσος του Alzheimer μπορεί να επίσης προκαλέσουν κάποια ξηροστομία, ακόμη και αν οι σιελογόνοι αδένες λειτουργούν κανονικά. Το ροχαλητό και η αναπνοή για πολλές ώρες με το στόμα ανοιχτό, επίσης, μπορεί να συμβάλλει στην ξηροστομία.
• Κάπνισμα: Το κάπνισμα ή το μάσημα του καπνού μπορεί να αυξήσει τα συμπτώματα της ξηροστομίας.

Αντιμετώπιση

Πέρα από την αντιμετώπιση του αιτιολογικού παράγοντα με τη βοήθεια του ειδικού Ιατρού, η ροή του σάλιου μπορεί να αυξηθεί με τα εξής:

1) Μάσηση τσίχλας χωρίς ζάχαρη

2) Χρήση στοματικού διαλύματος χωρίς αλκοόλ

3) Ενυδάτωση

4) Χρήση υγραντήρα

5) Στοματική υγιεινή

6) Κατανάλωση ξινών τροφίμων

7) Χρήση υποκατάστατου σάλιου σε μορφή τζελ

8) Αναπνοή από τη μύτη – όχι από το στόμα

9) Περιορισμός της καφεΐνης

10) Διακοπή του καπνίσματος – περιορισμός της κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών